Tahtacılar Sempozyumu Bildirileri

I. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları
Sosyo-Kültürel Yapısı (Tahtacılar)
Sempozyumu Bildirileri
(26-27 Nisan 1993 / Antalya).
Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini
Araştırma ve Geliştirme Genel
Müdürlüğü Yayınları: 205,
Ankara 1995, 171 S.,
ISBN 975-17-1208-4

[İsmail Engin] - 26-27 Nisan 1993 tarihleri arasında Antalya'da yapılan; Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü ile Akdeniz Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin ortaklaşa düzenlediği 1. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyo-Kültürel Yapısı Tahtacılar Sempozyumu'nda sunulan bildiriler, 1995 yılında Kültür Bakanlığı yayınları arasında çıkan eserle okuyucuyla buluştu. Belirtilen eserle, sözü edilen sempozyuma katılan ya da katılamayıp, konuşma metnini gönderen 13 araştırmacının bildirileri ile sempozyum programı ve sempozyum açış konuşmaları yayınlandı.

Tahtacıları konu edinen ilk sempozyumda sunulan bildirileri okuyucuya-meraklısına sunması nedeniyle "I. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyo-Kültürel Yapısı (Tahtacılar) Sempozyumu Bildirileri" adlı kitap, ayrı bir önem taşıyor.

Eserde öncelikle sempozyum programı veriliyor. Tahtacıların İslam öncesi Türk gelenek-göreneklerini günümüze değin yaşatan en dikkate değer topluluk olarak nitelendirildiği Akdeniz Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof Dr. Çetin Yetkin'in, Akdeniz Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Tuncer Karpuzoğlu'nun ve Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürü Yahya Aksoy'un açış konuşmalarını, katılımcıların soyadı gözetilerek sıralanan bildiri metinleri izliyor.

Buna göre, sözü edilen bildiri kitabında yer alan ilk konu, Anke Otter-Beaujean'ın Tahtacıların ocaklarını ve dini sistemlerini irdelediği, Buyruk üzerine yaptığı analizleri içeren, değişik tarihlerde yayınlanan Buyrukları karşılaştırdığı "Tahtacıların Kutsal Kitabı Buyruk Hakkında Birkaç Not" adlı bildirisi. Bu incelemeden sonra, Nejat Birdoğan'ın Tahtacıların tarihiyle ilgili Ağaçeriler-Tahtacılar ilintisini kurduğu Harun Güngör, Abdurrahman Yılmaz, Felix von Luschan, Baha Sait gibi araştırmacıların tezlerine değindiği "Tahtacıların Dünü" adlı çalışması yer alıyor.

Fuat Bozkurt'un, "Tahtacı Gelenekleri ve Buyruk Arasındaki Koşutluklar" adlı, Buyruk ve dini törenleri karşılaştırdığı bildirisini, İsmail Engin'in "Akçaeniş Tahtacılarında Ölü Gömme Geleneği" adlı ölü gömmeyle ilgili bir köy örneğinde derlediği aşamaları betimlediği çalışması izliyor.

Giray Ercenk'in "Kumluca Tahtacılarında Yağmur Duası" başlıklı derlemesinin ardından Attila Erden, "Tahtacıların Günümüz Kültürel Yapılarından İzlenimler" adını taşıyan çalışmasında, ağırlıklı olarak düğün ve ölüm üzerinde duruyor; düğün organizasyonunun oluşmasını ve nişan, düğün hazırlıkları, görevliler, damat başı, damat giydirme, gelin başı, gelin götürme vb. düğün aşamalarının yanı sıra, ölüm öncesi, sırası ve sonrasıyla ilgili davranış kalıplarını irdeliyor.

Frederich de Jong, "Bulgaristan'daki Alevi Grupları ve Anadolu Tahtacıları" başlıklı bildirisiyle Bulgaristan'daki Safevi kalıntılarının dinle ilgili tutum ve davranışlarıyla Tahtacıların dinle ilgili tutum ve davranışlarındaki benzerlikleri konu ediniyor.

Yaşar Kaya Kalafat'ın "Halk İnançlarımızda Hususiyle Tahtacılarda Ayna" adlı eski Türk inançları, tasavvuf, halk inançları gibi başlıklarda aynayı ele alan, özel olarak da Antalya yöresi Tahtacılarını konu edinen bildirisini, Kristina Kehl'in "Tahtacı Geleneklerinde İslam Dışı Öğeler" ve Fahrettin Kırzıoğlu'nun Türkmenistan Tekeleri ile Anadolu Tekelerini ayrıntılandırdığı "Türkistan ve Anadolu'da Teke Türkmenleri" adlı çalışmaları takip ediyor.

Neriman Görgünay-Kırzıoğlu, "Edremit Doyran Köyü Tahtacı Türkmenleri'nde Geleneksel Evlenme Âdetleri" başlıklı bildirisinde, Tahtacılarla Ağaçerileri ilintilendiren kimi tezlere özet olarak değindikten sonra, örnek seçtiği köye yönelik kız isteme, nişan, düğün ve gelin ayırma ile ilgili âdetler üzerinde duruyor.

Ahmet Yaşar Ocak'ın "Türkiye'de Aleviliğin Sosyo-Kültürel Problemleri Üzerine Bir Yaklaşım Denemesi ve Bazı Düşünceler" adlı Aleviliğin, Alevilik araştırmacılarının, Alevi aydınlarının Aleviliğin tarihi geçmişi ve geleneksel Alevilik ile modernite ilişkisinden kaynaklanan problemlerine yönelik açmazlarını konu edindiği metodolojik bildirisinden sonra, Musa Seyirci'nin "Antalya Güzeloba Mahallesindeki Bir Türkmen Mezarlığı" başlıklı bildirisi yer alıyor. Bu bildiri, aynı zamanda sözü edilen eserin son kısmını oluşturuyor. [İsmail Engin]

I. Akdeniz Yöresi Türk Toplulukları Sosyo-Kültürel Yapısı (Tahtacılar) Sempozyumu Bildirileri (26-27 Nisan 1993 / Antalya). Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları: 205, Ankara 1995, 171 S., ISBN 975-17-1208-4