İsmail Engin : Orhan Türkdoğan [1928-1 Şubat 2024]

[İsmail Engin] Sosyolog. Türk - İslam sentezinin önde gelen isimlerindendir.[1]  

Kimi çevrelerde, "Türk milliyetçisi" olarak nitelenmektedir...

Üniversite öğrencisiyken "Yoksulluk Kültürü - Gecekonduların Toplumsal Yapısı" (1974) adlı çalışmasıyla ondan haberdar oldum. Araştırma, varoşların yapısının nasıl evrileceğine ilişkin gözlemler içeriyordu. O çalışmasında, bugünkü muhafazakarlığı - dindarlığı görmüştü...

1995'te yayınlanan "Alevi-Bektaşi Kimliği Sosyo-Antropolojik Araştırma" adlı kitabının yanı sıra "Alevi Kimliği" (1995), "Alevi-Sünni Bütünleşmesi Niçin Önemli?" (1995) (1999), "Kurmanç ve Zaza Aleviler" (1996), "Erzincan Yöresi Alevileri"  (1999), "Kütahya'da Bir Alevi Köyü" (2000), "Kozluk Alevileri ve Bektaşiliğin Savunusu" (2000) ve "Alevi Bektaşîlerde Norm ve Statü Dağılımı" (2005), "Türk Alevilik Sisteminde Yeni Oluşumlar" (2009) başlıklı makaleleriyle Alevilik konusuna eğildi. 

Çalışmalarında dile getirdiği "uyumu" yahut "bütünleşme"yi başından itibaren "Türk - İslam sentezi" ve "Türk - İslam ülküsü" şeklinde okudum. İslamiyet altında "[Sünni] Oğuz - [Alevi] Türkmen"  bütünleşmesinin yönünü, Mehmet Kırkıncı ile Ahmed Arvasî arasındaki bir çizgide buldum. Günümüzdeki kimi uygulamaların da bu doğrultuda olduğunu düşünmekteyim... 

İsmail Engin : Kutlu Özen [1940-2023]

“Düşekler, daha önce kutsal olmadığı halde kutsallığına inanılan bir kişinin kutsamasıyla oluşan ve bu hadiseden sonra adak yeri olma özelliğini kazanan kutsal mekânlardır. ‘Dede Düşekleri, Çelebi Düşekleri, Hızır Düşekleri, Hz. Ali Düşekleri, Kabayel Düşekleri, Gedik Bekçisi Düşekleri...’ bu özellikteki düşeklerdir.”

diye başlar “Düşek”leri anlatmaya bu konunun en önemli uzmanlarından Kutlu Özen.

Aynı zamanda yadsınamaz bir Âşık Veysel araştırmacısıdır o.

Sessiz sedasız; ama alandaki önemli çalışmalarında Divriği yöresini, Sivas’ı, oradaki halk kültürünü, yatırları ve dahası Aleviliği ele alır, anlatır, aktarır bizlere..

Adak, adak adamak, cöher, kurban vb. kavramları açıklar; adak yerlerinin fonksiyonlarını değerlendirir; yer-su, dağ, taş-kaya, orman-ağaç, evliya kültlerine bağlı adak yerleri üzerinde durur; Sivas ve Divriği örneğinde de konuyu ele alır...

* * *

Kutlu Özen, 1940 yılında Divriği’de doğdu. 1965’te Ankara Gazi Eğitim Enstitüsü Edebiyat Bölümü’nü bitirdi. Türkçe ve Tarih dersi öğretmenliği yaptı. 1978-1980 tarihleri arasında Sivas Halk Eğitimi Başkanı; 1983’te Sivas Milli Eğitim Müdür Yardımcısı’ydı. 1983 - 2004 tarihlerindeyse Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Türk Dili Bölümü’nde okutmandı. 2009’da Cumhuriyet Üniversitesi tarafından "Fahri Doktora" ile onurlandırıldı. 2020’de Sivas Valiliğince 2020 yılı "Sivas Kültür, Sanat ve Hizmet Ödülü" verildi.

İsmail Engin : Halkbilimi - Etnoloji - Antropolog - Folklorist Prof. Dr. Orhan Acıpayamlı [Video]

 

İsmail Engin : Halkbilimi - Etnoloji - Antropolog - Folklorist Prof. Dr. Orhan Acıpayamlı, 14'21'' [04.09.2023]

https://youtu.be/FBgT18wDz9Y

İsmail Engin : Sabiha Tansuğ [1931 – 2023]

[İsmail Engin] Sabiha Tansuğ, Türkmen giyiminin ve Anadolu kadın başlıklarının en önemli uzmanlarındandı. 1931’de Gümülcine’de doğdu. İzmir Göztepe Kız Sanat Okulu’nu bitirdi. 24 Ocak 2023’te İzmir’de yaşamını yitirdi.

Anadolu’yu gezerek topladığı kıyafet ve başlıklarla arasında Osmanlı dönemi parçalarından üç etekler, dönemin dış giyiminden maşlah, ferace ve yaşmak örnekleri de bulunduğu “Etnoğrafik Müze Koleksiyonu” oluşturdu.

Necla Yılmaz tarafından 2021’de Prof. Dr. Aydın Uğurlu danışmanlığında Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı Geleneksel Türk Sanatları Bilim Dalı’nda “Etnolog Sabiha Tansuğ Hayatı, Türkmen Giyimi ve Başlıkları Konusundaki Araştırmaları ve Koleksiyonun İncelenmesi” başlıklı 235 sayfalık yüksek lisans tezi hazırlandı.

Belli başlı sergileri:

“Anadolu Kadın Başlıkları” (Viyana) (1967), “Kadın Başlıkları” (İstanbul) (1967), “Anadolu Kadın Başlıkları” (İstanbul) (1968), “Anadolu Kadın Giyimi” (İstanbul) (1969), “Anadolu Kadın Başlıkları ve Gelinlikleri” (Tokyo) (1970), “Türkmen Giyimi ve Kadın Başlıkları” (Paris) (1971), “Anadolu Kadın Başlıkları ve Gelinlikleri” (Strazburg, Roma, Londra, Amsterdam ve Köln) (1973)

Belli başlı eserleri:

“Anadolu Kadın Başlıkları ve Giysileri” [Broşür] (1973); “Türkmen Giyimi” (1985); “Türklerde Çiçek Sevgisi ve ‘Sümbülname’” (1988), “Anadolu Giyim Kültürü” (2006), “Geleneklerimiz Göreneklerimiz” (2019)

İsmail Engin : Alevi Tarihi - Alevi Arşivi - Dr. İsmail Kaygusuz ve Çalışmaları [Video]

 

İsmail Engin : Dr. İsmail Kaygusuz ve Çalışmaları, 13'49'' [06.02.2022]

https://youtu.be/Gwlj9z2Ndzc

İsmail Engin : Almanya Alevi Örgütlenmesi Tarihi: Pir Sultan

 Almanya Alevi Örgütlenmesi Tarihi: Pir Sultan... / Nasuh Barın [1954-2020]

İsmail Engin : Almanya Alevi Örgütlenmesi Tarihi: Pir Sultan...

https://twitter.com/kanalkultur/status/1308341439953350660

https://ismail-engin.blogspot.com/2020/09/ismail-engin-almanya-alevi-orgutlenmesi.html

İsmail Engin : Cahit Tanyol

Cahit Tanyol / Alevilerin Sünnileşmesini “örtük şekilde” kayda alan hocaların hocası Prof. Cahit Tanyol, aramızdan ayrıldı... / Bir dergi...

İsmail Engin : Cahit Tanyol

https://www.instagram.com/p/CDwjXBCF7X_/

https://twitter.com/kanalkultur/status/1293233906578345984

https://ismail-engin.blogspot.com/2020/08/ismail-engin-cahit-tanyol.html

Büyük kayıp: Prof. Dr. Hayat Erkanal Aramızdan Ayrıldı...

Büyük kayıp: Prof. Dr. Hayat Erkanal Aramızdan Ayrıldı... / Muharrem İnce’nin Aleviliğe yaklaşımı / DİB erkeklere de tesettür getiriyor... DİB’in bana getirdiği tesettüre hayır! / “Gri” Dedelerden “yeşil” araştırmacı – yazarlara

İsmail Engin: Büyük kayıp: Prof. Dr. Hayat Erkanal Aramızdan Ayrıldı...
https://www.instagram.com/p/B0fwwS5AYnP/
https://twitter.com/kanalkultur/status/1155775083991973888
https://ismail-engin.blogspot.com/2019/07/buyuk-kayp-prof-dr-hayat-erkanal.html

Yurtdışı Kültür Şûrası Geliyor...

“Yurtdışı Kültür Şûrası” Geliyor... / Cemal Özbey [1928-1994] / Bahailik:

İsmail Engin: Yurtdışı Kültür Şûrası Geliyor...
https://www.instagram.com/p/ByR_DofgshY/
https://twitter.com/kanalkultur/status/1135822321577582592
https://ismail-engin.blogspot.com/2019/06/yurtds-kultur-suras-geliyor.html

Zeynel Kozanoğlu [1936-2019]

Zeynel Kozanoğlu [1936-2019] aramızdan ayrıldı. “Âşık Mahzuni adlı delikanlı çok ümit verici. Kısmet olursa ondan daha ileride çok çok söz edeceğiz. Şimdilik bu kadarla yetineceğim.” [Zeynel Kozanoğlu, 1963]

İsmail Engin: Zeynel Kozanoğlu [1936-2019]
https://www.instagram.com/p/ByFtqanAF-D/
https://twitter.com/kanalkultur/status/1134095684469235717
https://ismail-engin.blogspot.com/2019/05/zeynel-kozanoglu-1936-2019.html

Jean-Paul Roux (1925 – 2009)

Jean-Paul Roux (1925 – 2009): Fransız oryantalist (Şarkiyatçı)-Türkologtur. Paris’te şarkbilimleri ve edebiyat alanlarında doktora yaptı:

Rıza Yetişen (1916 – 1993)

Rıza Yetişen (1916 – 1993), İzmir civarındaki Tahtacı köyleri ve gelenekleri üzerine yaptığı derlemelerle özel bir yer edindi. Derlemelerini 1950’den itibaren İhsan Hınçer’in çıkardığı “Türk Folklor Araştırmaları” (TFA) dergisinde dizi makale halinde yayınladı. Bu makaleler, “Tahtacı Aşiretleri Adet, Gelenek ve Görenekleri” (1986) adlı ünlü eserinin çatısını oluşturdu:

Bozkurt Güvenç [1926 – 2018]

Bozkurt Güvenç, Hacettepe Üniversitesi’nin kuruluşunda görevler aldı. 1965’te doktorasını Hacettepe Üniversitesi’nde tamamladı. Temel Bilimler Yüksek Okulu’nu, Nüfus Etütleri Enstitüsü’nü ve Sosyal Antropoloji Bölümü’nü kurdu. 1969’da doçent, 1977’de profesör, 1993’te emekli oldu. 1972 – 76’da Türk Sosyal Bilimler Derneği Başkanlığı; 1974’te Başbakanlık Kültür Müsteşarlığı görevlerini üstlendi. 1979 – 81’de Tokyo Üniversitesi Asya Afrika Araştırmaları Enstitüsü’nde “Konuk Araştırma Profesörü”ydü. 1985 – 86’da Wilson Center Burslusu olarak Smithsonian Enstitüsü (Washington D.C. ABD)’de araştırmalar yaptı:  

Bedri Noyan [1912-1997]

Yaşar Kemal

[İsmail Engin] 1923'te Adana Hemite (Göğceli) köyünde doğan ve ebeveynlerinden birisi Türk, diğeri Kürt, asıl adı da "Kemal Sadık Göğceli" olan, 1997 yılı Frankfurt Kitapçılar Fuarı Barış ödülü sahibi Yaşar Kemal, 19.10.1997 günü düzenlenen ödül töreninde, ödüle teşekkür konuşmasında yaşamından bir kesit aktarıyordu.

Yaşar Kemal bu konuşmasında onyedi, onsekiz yaşına kadar bir destan anlatıcısı ve bir folklor derlemecisi olduğunu söylüyor; bir yandan Çukurova'da gezgin destancılardan öğrendiği destanları, Toroslar'da köy köy dolaşarak anlattığını, diğer yandan da ağıtlarla –ki onlar kadınların ölümler üstüne söyledikleri şiirlerdir– halk şairlerinin şiirlerini derlediğini belirtiyordu.[1]

Gerçekten de "Kemal Sadık Göğceli" ya da "Yaşar Kemal" bir folklor-halkedebiyatı derlemecisi olarak tanındı. Onun, önce Adana'da çıkan "Görüşler" dergisinde maniler üzerine yaptığı derlemeleri 1941'de yayınlandı.[2] Arkasından ağıtları derlediği kitabı[3] basıldıktan sonra, İstanbul'da aylık yayınlanan Türk folklorunun klasik dergisi "Türk Folklor Araştırmaları"nda 1952-1958 yılları arasında tekerlemeler[4], türküler ve ağıtlar[5], efsaneler[6] üzerine halkedebiyatı alanında; kilimcilik[7] üzerine ise, etnografya alanında yaptığı derlemeleri yer aldı.

Yaşar Kemal'in 1961'de İstanbul'da çıkmaya başlayan "İmece" dergisinde halk ve sanat ile gelenekleri içeren makaleleri yayınlandı.[8] Halkedebiyatı alanında yaptığı derlemelerin dışında, 1981'de İstanbul'da yayınlanan "Sanat Olayı" dergisinde, halkedebiyatıyla yazılı edebiyat arasındaki bağlantıları ele aldı.[9]

Bu arada, "Üç Anadolu Efsanesi" (Köroğlu'nun Meydana Çıkışı-Karacaoğlan-Alageyik) (1967), "Ağrı Dağı Efsanesi" (1970), "Binboğalar Efsanesi" (1971) gibi eserleriyle efsaneleri romanlaştırdı.

Saran, Nephan [Nephan Saran]

Prof. Dr. Nephan Saran
(1924 - 2008)

[İsmail Engin - KanalKultur] - Prof. Dr. Nephan Saran (1924 - 2008): Türk antropolog. 1924 yılında İstanbul'da doğdu. İlk öğrenimini İstanbul'da, orta öğrenimini Ankara'da tamamladı. 1947'de Ankara Hukuk Fakültesinden mezun oldu.

2 yıl Avukatlık yaptıktan sonra, Amerika'da St. Louis Üniversitesi'nde yüksek lisans öğrenimine devam ederek, Amerika Çocuk Mahkemeleri sisteminin Türk Ceza hukukuna tatbiki konusundaki teziyle 1955'de Master derecesini aldı.

Türkiye'ye dönüşünde Siyasal Bilgiler Fakültesi'nde Asistanlık yaptı. St.Louis Üniversitesi'nin sağladığı bir bursla tekrar yüksek lisans öğrenimine döndü ve adı geçen üniversitede "Anomie" konusunda hazırladığı bir tezle 1960 yılında "Doktor" ünvanını aldı.

Yüksek lisans öğrenimi döneminde kendini tamamiyle Sosyal Antropoloji'ye verdi. 1961'de tekrar Türkiye'ye döndü ve o sırada İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi'nde yeni ihdas edilen Sosyal Antropoloji Kürsüsü'ne asistan tayin edildi. Sosyal Antropoloji Kürsüsü'nün kuruluş ve gelişmesinde Prof. Hart'ın yanında önemli hizmetlerde bulundu. 1967 yılında da Doçent oldu. Doçentlik tezinin konusu "İstanbul Şehrinde Polis ile İlgisi Olan 18 Yaşından Küçük Çocukların Sosyo-Kültürel Özellikleri Hakkında Bir Araştırma"dır.

1961'den itibaren İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Antropoloji Kürsüsü'nde öğretim ve araştırmalar yaptı. Haftada 16 saat kadar ders verdi ve bu Kürsü'nün bütün yükünü uzun süre tek başına taşıdı. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde konferanslar verdi; Kanada'da iç göçler konusundaki bir seminere katıldı; 1973 yılında da Illinois Üniversitesi'nde toplanan Uluslararası Antropoloji Kongresi'nde bir panel yönetti.

Erginer, Gürbüz [Gürbüz Erginer]

Prof. Dr. Gürbüz Erginer
(1945 – 2009)

[İsmail Engin] - Prof. Dr. Gürbüz Erginer (1945 – 2009): Türk antropolog-folklorist. 1 mart 1945'te İstanbul Kartal'da doğdu. Ankara / Mamak İlkokulu'nda başladığı ilköğrenimini Aydın Gazipaşa İlkokulu'nda 1952'de tamamladı. 1964'te Aydın lisesinden mezun oldu.

 1970'te Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Etnoloji Kürsüsü'nü bitirdi. 1970-1971 yılları arasında Milli Eğitim Bakanlığı Milli Folklor Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalıştı. 1973-1974 yılları arasında da Ankara Etnografya Müzesi'nde asistan olarak görev yaptı.

1974'te TRT Ankara Televizyonu'nun açtığı film kamera asistanlığı sınavını kazanarak, TRT Ankara Televizyonu'nda kameramanlık yapmaya başladı. Bu arada Fransa'da optik bakım ve onarım kursu ile TRT ve Avusturya Kültür Ofisi'nin ortaklaşa düzenlediği "Etnografik Filmler Kursu"na katıldı. 1976 yılına kadar TRT'de kameramanlık yaptı.

1976'da Ankara Üniversitesi DTCF Etnoloji Kürsüsü'nde asistan oldu. 1978'de yüksek lisansını tamamladı.14 mart 1979'da "Halk Takvimi ve Halk Meteorolojisi" konusunda başladığı doktora çalışmasını "Uşak Halk Takvimi Halk Meteorolojisi" ana başlığıyla 15 nisan 1982'de bitirdi ve "edebiyat doktoru" oldu. 1985'te aynı fakültede Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Halkbilim Anabilim Dalı'nda yardımcı doçentliğe atandı.

1993'te etnoloji ve sosyal antropoloji doçenti ünvanını aldı. 1998'de profesör oldu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Halkbilim Bölümü Etnoloji Anabilim Dalı'nda görev yaptı ve bölüm başkanlığı yürüttü.