Ön-Asya Etnografyası - Kozan Yörüklerinde Nazar

"Kozan Yörük kızında nazarlık"
- Kozan - Adana (1975)
/ İsmail Engin koleksiyonu

[İsmail Engin] - "Urasa" [ya da uğrasa]; Sancaklıboy İğdecik'te (Manisa), Biga'da (Çanakkale), Şarkışla Maksutlu'da (Sivas), Niğde'de, Adana'da, Silifke Araplı ve Kabasakal'da (İçel) hastalığa, cine, periye karşı okuyup üfleme, afsunlama anlamına geliyor.

Yine Adana'da, Mersin Çiftepınar ve Buluklu'da (İçel) hastalığı kocakarı ilaçlarıyla sağaltma çabası "urasa" olarak niteleniyor. Niğde'de "urasalatmak" okuyup, üfletmek..; okuyup üflenecek gibi hasta olan da "urasalık" demek.

Kozan Yörükleri (Adana), nazara karşı "urasacı"dan medet umuyor. Nazar değdiğine inanılan çocuk için "urasacı" - ki genelde kadındır - çağrılıyor. "Urasacı" geldiğinde çocuk ve o esnerse, çocuğa nazar değdiği kanaatine varılıyor. Çocuğu kem gözlerden korumak için "urasacı"ya "okutuluyor":

Gören gözler çatlasın
Söyleyen diller patlasın
Ulu ağaç dibinde bulduysan
Köklütaş dibinde bulduysan
El benim elim değil
Benden daha yüksek urasacıların eli
Fadima anamızın, huri kızlarının
Evliyanın eli...

Nazara uğramış çocuğa bunun ardından "gök boncuk" takılıyor... Buna yılan kemiği, kaplumbağa kemiği iliştiriliyor. "Gök boncuk", ona iliştirilenlerle "muskalık" haline dönüştürülüyor...[İsmail Engin]