 |
| Zeynel Kozanoğlu: Mahmut Türkmenoğlu ve Bademler Kooperatifi. İzmir 1995, 327 S., ISBN 975-95065-0-5 |
Mahmut Türkmenoğlu ve Bademler Kooperatifi, eserde Hasan Tahsin gazetecilik yarışmalarında dereceler alan gazeteci Zeynel Kozanoğlu tarafından lirik bir anlatımla kaleme alınmış.
Kitap, "Sunuş", "Bitirirken" ve "Kişi Adları Dizini" dışında 19 bölümden oluşuyor.
Kozanoğlu'nun kısa "Sunuş"unun ardından eserin "Bademler" başlığını taşıyan ilk bölümünde, yazar tarafından tamamı Tahtacılardan oluşan Bademler köyünün yeri, konumu, ekonomisi, sosyal ve kültürel yapısı ile Bademler'i tanınan bir köy haline getiren "tiyatro" etkinliklerinin yanı sıra, basında köyün ele alınışını ve geleceğini içeren betimlemeler ve analizler yapılıyor.
"Mahmut Adında Yoksul Bir Çocuk"; "Yüksel ki Yerin Bu Yer Değildir", "Güzel Yarınlara Doğru" adları verilen 2., 3. ve 4. bölümlerde Türkmenoğlu'nun yoksulluk içinde geçen çocukluk ile okul yılları, evlenmesi yalın ve lirik bir anlatımla okuyucuya iletiliyor. "Birlikten Kuvvet Doğar: Kooperatif" başlığıyla 5. bölümünü oluşturan kısmında 28.12.1962'de kurulan ve daha sonra diasporaya göçte etkin rol oynayan, Almanya'ya köyden işçi göçünü de organize eden "Bademler köyü zirai istahsal ve satış kooperatifi"nin oluşturulması, kooperatifin geliştirilmesi çabalarında karşılaşılan zorluklar anlatılıyor...
"Ver Elini Politika" adındaki 6. bölümde Türkmenoğlu'nun politika ile tanışması, Türkiye'de kurulan ilk Alevi dernekleri arasında önemli bir yere sahip olan ve 1960'lı yılların ilk yarısında faaliyete geçen "İzmir Hacı Bektaş Turizm ve Tanıtma Derneği"nin kurulması, etkinlikleri, düzenledikleri gece üzerine bilgiler veriliyor. 7. bölüm "Kooperatif Yürüyor" da kooperatifin seracılık alanındaki girişimleri ve Almanya faaliyetleri üzerinde duruluyor.
Eserin 8. bölümü "Ankara, Ankara" adını taşıyor. Bu bölümde Türkmenoğlu'nun milletvekili seçilmesi ve 24.1.1974'te kurulan CHP-MSP koalisyon hükümetine Gümrük ve Tekel Bakanı olarak atanması; nihayetinde tütüncülerle politikacı kimliğinde tanışması, buluşması, dönemin tütün politikaları; Türkmenoğlu'nun ortaya çıkardığı Türkiye'nin "hayali ihracat"la tanışmasını sağlayan "Yahya Demirel olayı", bu olayın perde arkası ve konuyla ilgili politik oyunlar; Türkmenoğlu'nun bakanlığının ardından bu olayın hem Türkmenoğlu'na hem de Bademler'e karşı politik bir baskı aracı haline kimler tarafından ve nasıl dönüştürüldüğü, 12 Eylül'e giden yol, ana hatlarıyla ele alınıyor.
"Kooperatif Dağlar Gibi" başlıklı 9. ve "12 Eylül: Yuvaya Dönüş" başlıklı 10. bölümlerde kooperatifçiliğin o dönemdeki sorunları, Köy-Koop hareketi, 12 Eylül'le birlikte Türkmenoğlu'nun milletvekilliğinin sona ermesinin ardından kooperatifçiliğe geri dönüşü, seracıların zaman zaman yaşadığı ve onları derinden etkileyen olumsuzluklara karşı direnç noktaları geliştirmesi betimleniyor. "Gerçek Bir Eş, İyi Bir Baba, İyi İnsan, İyi Arkadaş" başlığıyla yer alan 11. bölümde, Türkmenoğlu'nun aile hayatı ve bireysel ilişkileri gözler önüne seriliyor.
Eserdeki "Yeniden Politika" adındaki 12. bölüm, Türkmenoğlu'nun 12 Eylül'ün tahrip ettiği politik hayatın yeniden toparlanmasındaki tutumlarını ve tercihlerini ortaya koyuyor. "Kooperatife Veda" adlı 13. bölüm de onun kooperatiften ayrılmasını konu ediniyor.
"Sonun Başlangıcı", "Umuda Yolculuk", "Umudun Kapısında", "Ölür ise Ten Ölür Canlar Ölesi Değil" başlıklarındaki 14.-17. bölümlerde Türkmenoğlu'nun hastalanması, ekonomik zorlukları, tedavisi ve Hakk'a yürümesi esnasında gelişen olaylar ele alınıyor. Bu bölümlerde onun Türkiye'deki politik hayatın yeniden yapılandırılması için kaleme aldığı ve günümüzdeki önemli politikacılara gönderdiği mektuplar özel bir yer tutuyor. Türkmenoğlu'nun hayatını ve deneyimlerini yeniden değerlendirdiği ve yeni sentezlere ulaştığı hayatının son dönemi, politik hayata "dışarıdan bakış"ı ayrıntılı bir şekilde okuyucuyla paylaşılıyor.
"Türkmenoğlu Diyor ki" ve "Dostlar Beni Hatırlasın" adlı 18. ve 19. bölümlerde Türkmenoğlu'nun koopretifçilik, sosyal demokrasi, tütün, din konularındaki görüşleri ile ölümünün ardından gönderilen baş sağlığı mesajları, anma gecesi, Bademler'de adına yapılan anıtın ve parkın açılışları yer alıyor.
Eser, biyografın "Bitirirken" adını verdiği kısa bir değerlendirmenin ardından "Kişi Adları Dizini" ile sona eriyor.
Alevilik alanında güncel tarihe ait biyografi çalışmaları bir elin parmakları kadar az. Bu açıdan, Zeynel Kozanoğlu'nun "Mahmut Türkmenoğlu ve Bademler Kooperatifi" adlı çalışmasını kapsamlı ve önemli buluyorum. Söz konusu biyografiyi mesajlarıyla, içerdiği hayat tarzıyla, yeni yetişen politikacıların da mutlaka okuması gereken ana kaynaklardan biri olarak değerlendiriyorum... [İsmail Engin]
Zeynel Kozanoğlu: Mahmut Türkmenoğlu ve Bademler Kooperatifi. İzmir 1995, 327 S., ISBN 975-95065-0-5
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder