Bulgaristan'da Deliorman Alevileri: Demir Baba Tekkesi | текке Демир баба, Mumcular | Sveştari | Свещари, İsperih | Исперих | Kemallar - Razgrad | Разград, 2005

Demir Baba Tekkesi | текке Демир баба,
© Foto: İsmail Engin,
Mumcular | Sveştari | Свещари,
İsperih | Исперих | Kemallar
- Razgrad | Разград, 2005

Daldık aşk adlı denize /
Erenlerden irdik ize /
Akyazılı Sultan bize /
Medet himmet kerem eyle //

[Denizlerli Haydar Baba]

"Ben seni doğurdum ünlü bir veli, sen gene oldun bir deli. At, giyecek hizmetçi yolluyorum sana; hemen dön görevinin başına!" [Derviş Hasan Pehlivan'ın annesinin söylediği rivayet ediliyor]

[İsmail Engin] Demir Baba Tekkesi, Kuzey-Doğu Bulgaristan'da Deliorman'da Mumcular (Sveştari / Свещари) [İsperih (Исперих / Kemallar) - Razgrad (Разград)] köyü yakınında bulunuyor.

Mimari olarak klasik Osmanlı dönemine (16. yüzyıl) ait.

Traklara ait eski bir tapınak üzerine yapılmış.

Tekkenin içinde Bulgaristan'da efsanevi bir şöhret kazanan ve evliya addedilen Demir Baba'nın mezarının olduğu belirtiliyor.

Demir Baba, Akyazılı Sultan'ın müridi Derviş Hasan Pehlivan'dır (16. yüzyıl). Babası Ali Dede, annesi Zahide'dir.

Tekke, 1970 yılında Bulgaristan Resmi Gazete'nin  97. sayısında yayımlanan kararla "yerel önem taşıyan kültür eseri" olarak ilan edilmiş; 1991 yılında da - halen sona ermeyen - bir restorasyon projesi başlatılmış.

1781 ve 1869 tarihli iki Osmanlı arşiv belgesinde tekke yakınında bir caminin de bulunduğu kaydediliyor. Cami sonradan yıkılmış, 1956 yılından sonra temelleri de ortadan kaybolmuş...

Tekke, sosyal hayattaki etkisi nedeniyle, ideolojik tartışmalara yol açmış; bu meyanda kimi Bulgar tarihçiler tarafından tekkenin Bulgar hanı Omurtag'ın [ya da Omortag (Омуртаг) (814 - 831)] türbesi olduğu tezi de ileri sürülmüş... [İsmail Engin]