Okan, adı geçen çalışmasında "geleneği yeniden tanımlama çabasındaki dernek ve vakıf gibi çevreler"den Cem Vakfı'nı ve bu vakfın yayın organı Cem Dergisi'ni ele alıyor.
S. Murat Okan, söz konusu tezinde özetle,
"Türkiye'de Alevilik 1990'ların başından itibaren hızlı bir şekilde dernekleşme ve yayın faaliyetiyle ülke gündemine girmiştir. Sivil toplum alanında kendini gösteren ve Alevilik tarihi açısından yeni olan bu dönemde, Alevi kimliği geleneğe bakılarak yeniden inşa edilmektedir."diyor.
Murat Okan'ın yüksek lisans çalışması, 5 yıl sonra geliştirilerek "Türkiye'de Alevilik: Antropolojik Bir Yaklaşım" adıyla okura sunulmuş.
Tayfun Atay'ın "Sunuş" yazdığı eserde, Atay'ın şu görüşü konu bağlamında dikkat çekiyor:
"Aleviliği İslamla, Şiilikle, Hıristiyanlıkla, Şamanizm, Maniheizm ve Zerdüştlükle ilişkilendiren, dindışı ('Alisiz') bir Alevilik yorumuna yönelen, çok daha önceleri yerleşmiş hümanist, sol ve sosyalist düşüncelerle Aleviliği hemhal etme tutumunda ısrar eden, ama öte yandan onu kültürel bir örüntü olarak 'soy' bir Türklükle özdeşleştiren ve nihayet 'devletle entegrasyonu'nu sağlamaya uğraşan yaklaşımlar ve çevreler, toplumsal bir aleniyet kazanan bu kimliğin mahiyeti hakkında karmaşık, belirsiz ve anlaşılmaz bir tablonun şekillenmesine yol açtılar. Böylece, Alevilik dışa açıldıkça içten parçalandı." (s. 7-8)Murat Okan, sözü edilen eserinin (1999) "Önsöz" kısmında
"Kurulan onca dernek-vakıf, çıkartılan dergi ve basılan yığınla kitaba karşın bu heterojen topluluk, kendi adlarına oldukça yoğun geçen bu sürenin muhasebesini layıkıyla yapmadı. Oysa bu süre içerisinde kendilerine rahatlıkla 'Alevi aydınları' diyebileceğimiz bir grup ortaya çıkmıştı. Muhafazakâr, gelenekçi, reformcu, Marksist, Şii ya da Sünni eğilimler taşıyan, akademik ilgileri olan-olmayan bu bir grup insan, yukarıda söylediğimiz dernek vakıf, dergi ve kitap gibi çalışmaların yanı sıra sayısız konferans, panel ve toplantı da düzenledi ya da düzenlenmesine öncülük etti. Fakat bu grup, Türkiye toplumunun birçok kesiminde her düzeyde görülen ve ne yazık ki toplumumuzun 'yapısal' bir hastalığı olan kısır çekişme, dedikodu, birbirini anlama gayret ve isteği taşımama gibi olumsuz bir iletişimden hiç kurtulamadı. Mevcut literatür, kamuoyunda kendini gösteren 'Alevilik adına her kafadan bir ses çıkması' durumunu kâğıda dökmekten öteye gitmedi."ibarelerini kaydediyor (s. 11-12) ve ekliyor: "(...) genel olarak tüm Alevi örgütlerinde kurumsal bir süreklilik ve istikrar görülmemektedir." (s. 194)
"Türkiye'de Alevilik: Antropolojik Bir Yaklaşım" adıyla yayınlanan kitabında Murat Okan, "Aleviliğin Biçimlenmesi", "Bir Gelenek Olarak Alevilik", "'Modern'leşen Gelenek", "Günümüzde Aleviler" başlıklı dört bölümde din, senkretizm, etnisite ve Alevilikte yabancı, halk İslamı, heterodoksi, Buddizm, Maniheizm, Şamanizm, Türkler ve İslamiyet, Babailer etkisi, Safevi etkisi, sözlü kültür ve Alevilik, kurumlar ve pratikler, cem töreni, musahiplik, dedelik, Cumhuriyet ve Aleviler, Aleviler ve Sol, kürelleşme, kentleşme.. konularını ele alıyor.
"Günümüzde Aleviler" başlıklı bölümde ise, "iki zıt örnek" Cem Vakfı ve dergileriyle, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği'ni karşılaştırıyor...
Antropoloji ve Aleviler - Alevilik: "Aleviler Arasında "İslam-İçi" ve "İslam-Dışı" / "Din" tartışmasında, konuyla ilgili önemli bir yüksek lisans çalışmasını ve bu çalışma temel alınarak hazırlanan "Türkiye'de Alevilik: Antropolojik Bir Yaklaşım" adlı bir eseri, okura kaynak olarak öneriyoruz. [İsmail Engin - @kanalkultur]
Murat Okan, 1970 Gaziantep doğumlu. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Antropoloji Bölümü'nden mezun oldu. Hacettepe Üniversitesi Antropoloji Bölümü'nde yüksek lisans yaptı.
→ S. Murat Okan: "Etnisite, Din ve Kültür İlişkisi: Aleviliğin Tarihsel Boyutu ve Cem Vakfı Örneğinde Bugünü Üzerine Sosyal Antropolojik Bir Değerlendirme" Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Antropoloji Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Dr. Tayfun Atay, Ankara 1999, 171 S.
→ Murat Okan: Türkiye'de Alevilik: Antropolojik Bir Yaklaşım. İmge Kitabevi, Ankara 2004, 215 S., ISBN: 975-533-411-4
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder